Bệnh vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý ở tré sơ sinh

Ở trẻ sơ sinh thường xuất hiện vàng da, thông thường đó là vàng da sinh lý do hiện tượng hồng cầu bị vỡ, chức năng chuyển hóa bilirubin của gan chưa hoàn thiện tuy nhiên có thể là vàng da do bệnh lý. Vàng da sinh lý thường sẽ biến mất sau một thời gian ngắn trong khi đó vàng da bênh lý thì rất nguy hiểm do trẻ có thể bị hôn mê, co giật. Do vậy cha mẹ cần biết cách phát hiện vàng da ở trẻ sơ sinh.

Vàng da sinh lý

Vàng da sinh lý có thể xuất hiện ở trẻ đủ tháng, vàng da xuất hiện sau 24 giờ tuổi và thường biến mất trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần với trẻ sinh non tháng.

Nguyên nhân gây hiện tượng vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh là do sự tích tụ của bilirubin, một chất có màu vàng được sinh ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ giải phóng ra. Mức độ vàng da chỉ xảy da đơn thuần ở vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn không kèm theo các triệu chứng bất thường khác. Hiện tượng này xảy ra ở trẻ sơ sinh do các bé có lượng tế bào hồng cầu cao,các tế bào này thường xuyên bị phá vỡ và được thay mới. Trong khi đó, gan của bé chưa đủ trưởng thành để lọc bỏ hết bilirubin ra khỏi máu vì vậy gây nên vàng da. Sau 2 tuần, khi gan đã phát triển hoàn thiện hơn và xử lý được  toàn bộ bilirubin thì bệnh vàng da sẽ tự khỏi.

Vàng da bệnh lý

Trong trường hợp vàng da bệnh lý, vàng da sẽ xuất hiện sớm, trong vòng 24 giờ sau sinh và là dấu hiệu của một căn bệnh nào đó.

Vàng da bệnh lý là vàng da đậm, xuất hiện sớm, không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và sau 2 tuần với trẻ sinh non. Mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt. Bên cạnh đó trẻ cũng xuất hiện các dấu hiệu như lừ đừ, bỏ bú, co giật. Xét nghiệm công thức có bilirubin trong máu tăng hơn bình thường.  Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời thì có thể xảy ra biến chứng nhiễm độc thần kinh do bilirubin gián tiếp thấp vào não làm cho trẻ tử vong hoặc bại não suốt đời.

Một số dấu hiệu mẹ cần cho bé đi khám

• Khi trẻ có một số dấu hiệu sau thì mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế kiểm tra và tìm nguyên nhân.
• Vàng da xuất hiện sớm trước 48 giờ sau sinh
• Vàng toàn thân, vàng cả lòng bàn tay và lòng bàn chân
• Vàng da kéo dài trên 1 tuần đối với trẻ đủ tháng và trên 2 tuần tuổi với trẻ thiếu tháng
• Trẻ bị vàng da kèm theo các dấu hiệu bất thường khác như sốt, co giật, phân bạch màu…

Hiện tượng vàng da rất dễ nhận biết bằng mắt thường ở nơi đủ ánh sáng. Một số nguyên nhân vàng da bệnh lý là do bất đồng nhóm máu mẹ con, bệnh lý tan máu ( thiếu men G6DP, hồng cầu hình liềm, nhiễm trùng), xuất huyết dưới da, chậm đi phân su, nhiễm virus bào thai, bệnh lý gan mật bẩm sinh.

Xem thêm: Ý nghĩa của việc sàng lọc gen bệnh tan máu bẩm sinh (thalassemia)